Wzajemne wydziobywanie piór (pterofagia) jest przejawem patologii behawioralnej występującej u drobiu, która w sprzyjających warunkach, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania łagodzące (usuwające) przyczyny takiego zachowania, może przerodzić się w bardziej zaawansowaną formę, jakim jest kanibalizm.

Wydziobywanie piór może w początkowej fazie przebiegać łagodnie (dziobanie końcówek piór, niszczenie struktury piór), ale w sprzyjających warunkach może łatwo przekształcić się w postać ostrą (wydziobywanie całych piór) połączoną z początkowymi objawami kanibalizmu. O ile stosunkowo łatwo jest powstrzymać wydziobywanie piór w początkowej fazie takiego zachowania, to przejście w kanibalizm jest bardzo trudne w jego zahamowaniu m.in. z powodu niezwykle szybkiego rozprzestrzeniania się wśród ptaków w stadzie.

Wynikające z pterofagii straty (upadki, likwidacja poranionych ptaków) sięgają ok. 10% światowej produkcji drobiarskiej, głównie w chowie kur niosek czy kurcząt brojlerów, a w skrajnych przypadkach mogą wynieść nawet 40% stanu ptaków w stadzie.

Wydziobywanie piór występuje u drobiu jako wynik stresu, pojawiającego się z różnych powodów, ale jest także przejawem dominacji silniejszych ptaków wobec tych stojących niżej w stadnej hierarchii. Takie zachowanie się ptaków można zaobserwować zarówno w chowie drobiu w pomieszczeniach zamkniętych (kurniki), jak i w chowie wolnowybiegowym. Warto pamiętać, że hierarchia wśród zwierząt jest zachowaniem naturalnym i występuje nawet między dwoma osobnikami.

Przyczyn wydziobywania piór może być wiele. Znajomość ich pozwoli na wcześniejsze reagowanie zanim patologiczne zachowanie się ptaków przekształci się w postać trudną do opanowania. Wiele z tych przyczyn tkwi w prawidłowym zarządzaniu stadem drobiu i utrzymaniu właściwego środowiska, a podejmowanie prób zapobieżenia pterofagii wyłącznie poprzez zmianę programu żywienia bez usunięcia jej pierwotnych powodów może zakończyć się przykrą porażką. A oto te przyczyny i sposoby im zapobiegania:

• Nadmierne zagęszczenie – jest to jedna z głównych przyczyn występowania pterofagii u drobiu. Dominujące w stadzie ptaki odpędzają dziobaniem od poideł i karmideł ptaki stojące niżej w hierarchii stada, przez co zjadające mniej paszy ptaki są słabsze, mają niższą masę ciała i łatwo stają się ofiarami. Należy zadbać o odpowiednią liczbę ptaków na jednostkę powierzchni kurnika w zależności od średniej masy ciała ptaków w stadzie oraz swobodny nieskrępowany dostęp do karmideł i poideł dla wszystkich ptaków,
• W przypadku wielotysięcznych dużych stad można rozważyć możliwość podzielenia kurnika na kilka sektorów oddzielając je niewysokim płotem z siatki. W mniejszych stadach łatwiej ustala się prawidłowa hierarchia, co skutecznie zapobiega nadmiernemu stresowi wśród ptaków i wynikającemu z tego wydziobywaniu piór,
• Znudzenie z powodu braku zajęcia. Dobrym i skutecznym sposobem jest rozrzucanie ziaren zboża do ściółki, co zachęca ptaki nie tylko do grzebania, ale i do wydziobywania ziaren ze ściółki; obydwa zachowania są objawami bardzo naturalnego behawioryzmu ptaków skutecznie przeciwdziałającego wydziobywaniu piór. Bardzo ważne jest utrzymywanie suchej, łatwej do przegrzebywania ściółki, oraz okresowe dościelanie czy rozrzucanie zielonki.
• Mieszanie w jednym stadzie ptaków w różnym wieku lub kolorze upierzenia jest częstą przyczyną wydziobywania piór u drobiu w chowie na wolnych wybiegach. Silne zróżnicowanie ptaków w takim stadzie przyczynia się do niestabilnego utrzymywania się hierarchii, co przejawia się wystąpieniem silnego stresu u ptaków chcących dominować w takim stadzie. Nigdy nie należy dostawiać młodych (mniejszych) ptaków do stada ptaków starszych (większych),
• Za wysoka temperatura i wilgotność względna powietrza w kurniku. Brak komfortu cieplnego wywołuje stres u ptaków, które pobudzone zaczynają wydziobywać pióra. Należy zadbać o właściwą wentylację i schłodzenie powietrza wchodzącego do kurnika. Ważne jest też zapewnienie czystej i chłodnej wody w poidłach; ptaki niechętnie piją wodę o temperaturze powyżej 24°C.
• Zbyt silne natężenie światła. Nie należy stosować silnego natężenia światła zarówno dla kur niosek, jak i dla kurcząt brojlerów; jaskrawe oświetlenie sprzyja wzajemnej agresji. W przypadku kur niosek ważne jest zapewnienie nieprzerywanego, ale niezbyt jaskrawego światła przez 15-16 godzin/dobę i ok. 8-9 godzin/dobę wyraźnego zaciemnienia. W sytuacji pierwszych oznak pterofagii można wprowadzić w kurniku czerwone światło. W chowie kurcząt brojlerów warto wprowadzić trwające 2-4 godziny wyłączenia światła, co z jednej strony przyzwyczaja ptaki do ciemności, a z drugiej obniża ich stres wywołany ciągłym bytowaniem w oświetlonym kurniku. Wiadomo, ze przemienne światło (dzień) i ciemność (noc) w ciągu doby są naturalnym środowiskiem dla całego świata ożywionego.
• Niewłaściwa pasza lub program żywienia. Przyczyną wydziobywania piór może być niedobór makro- i mikroelementów, witamin, brak zbilansowania aminokwasów (niedoborowe białko), wysokoenergetyczna zgranulowana pasza o niskiej zawartości włókna, utrudniony dostęp do wody w poidłach