Ołów jest pierwiastkiem chemicznym o symbolu Pb (z łac. Plumbum) i liczbie atomowej 82. Należy do metali ciężkich, jest gęstszy od większości. Ołów ma stały stan skupienia, jest miękki i kowalny. Topi się w temperaturze 327,5 st. C, wrze w 1749 st. C. Metal ten występuje w skorupie ziemskiej w stężeniu ok. 14 mg/kg. Rzadko występuje w środowisku w postaci metalicznej. Ołów jest połyskującym metalem o niebieskobiałym kolorze, a pozyskuje się go metodą górniczą z rudy.

Głównym minerałem zawierającym ołów jest galena (PbS), najczęściej spotykana w rudach cynku. Częstymi zanieczyszczeniami ołowiu są arsen, cyna, antymon, srebro, złoto, miedź i bizmut. Zasoby ołowiu na świecie szacuje się na ponad 2 mld ton. Znaczne pokłady znajdują się w Australii, Chinach, Irlandii, Meksyku, Peru, Portugalii, Rosji i USA (USGS, 2017).

Piśmiennictwo:

1.      Bargeliini A., Marches I., Rizzi L et al. 2008. Selenium essential and toxic elements in egg yolk from commercial and fortigied eggs. J. Trace Elem. Med. Biol. 22, 3, 234-241.

2.      Carroll M., Graham E-J. (Eds) 2014. Infant Health and Death in Roman Italy and Beyond. Journal of Roman Archaeology, Suppl. Ser., 96. Ann Arbor: Journal of Roman Archaeology.

3.      Davidson A., Ryman J., Sutherland C.A., Milner E.F., Kerby R.C, Teindl H., Melin A., Bolt H.M.: Lead. In: UllMann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry. 2014

4.      Dobrzański Z., Opaliński S., Dobicki W., Synowiec M. 2004. Badania nad kumulacją Cd, Cu, Pb i Zn w tkankach kur nieśnych w chowie przyzagrodowym w rejonie uprzemysłowionym i rolniczym. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 508.513-518.

5.      Drabik, K., Chabroszewska, P., Vasiukov, K., Adamczuk, A., Blicharska, E., Batkowska, J. 2018. Wpływ systemu chowu na zawartość metali ciężkich w jajach. Nauki Przyrodnicze i Medyczne: Świat żywy a technologie w otoczeniu ludzi i zwierząt, 93.

6.      Duma, P., Zin, M., Znamirowska, A., Woznica, A. 2011. Analiza zawartości ołowiu w wybranych produktach pochodzenia zwierzęcego w województwie podkarpackim. Postępy Nauki i Technologii Przemysłu Rolno-Spożywczego 66 (1).

7.      Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (wersja przekształcona) (Tekst mający znaczenie dla EOG). OJ L 435, 23.12.2020

8.      EFSA. Scientific Opinion on Lead in Food. EFSA Journal 2010; 8(4):1570

9.      Kołacz R, Dobrzański Z, Górecka H, Moryl A, Grudnik T. 2003. Zawartość metali ciężkich w tkankach kur utrzymywanych w rejonie Zagłębia Miedziowego. Acta Agrophys., 2, 263-269.

10.  Kulczyński B. Ołów: jak bardzo jest szkodliwy i jak się chronić przed zatruciem (vitapedia.pl) 2021.

11.  Rozporządzenie Komisji (UE) 2021/1317 z dnia 9 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów ołowiu w niektórych środkach spożywczych (Dz. U. Unii Europ. L 288/13)

12.  Rozporządzenie Komisji (UE) nr 2021/57 z dnia 25 stycznia 2021 r. zmieniające załącznik XVII do rozporządzenia KE nr 19007/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) w odniesieniu do amunicji śrutowej ołowianej na terenach podmokłych lub w ich pobliżu.

13.  Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dn. 29.06. 2018 r., zmieniające rozporządzenie w sprawie zawartości substancji niepożądanych w paszach (Dz.U. z 16. 07. 2018 r., poz. 1359)

14.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w żywności, składnikach żywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni żywności (Dz.U. nr 37, poz. 325 i 326)

15.  Sapota A., Skrzypińska-Gawrysiak M. Pary rtęci i jej związki nieorganiczne. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2010, 3(65), 85–149

16.  Srihari, V. H., Guloksuz, S., & Friis, S. (2020). Natural history, not lead time. Am. J. J. Psych., 177(12), 1185-1185.

17.  Stroud, D. A. (2015). Regulation of some sources of lead poisoning: a brief review. In: Proceedings of the Oxford Lead Symposium (pp. 8-26). Oxford, UK: Edward Grey Institute, University of Oxford.

18.  United States Geological Survey, Lead, [in:] Mineral Commodities Summaries [online], 2017 [dostęp 2017-05-08].

19.  Wang S., Li Q., Gao Y., Zhou Z., Li Z. 2021. Influences of lead exposure on its accumulation in organs, meat, eggs, and bone during laying period of hens. Poultry Science, 100 (8), nr 101249

20.  Wani A. L, Ara A, Usmani J. A. 2015. Lead toxicity: a review. Interdiscip. Toxicol., 8(2), 55-64.

21.  Zhu, X. K., Benefield, J., Coplen, T. B., Gao, Z., & Holden, N. E. 2021. Variation of lead isotopic composition and atomic weight in terrestrial materials (IUPAC Technical Report). Pure and Applied Chemistry, 93(1), 155-166.

22.  Zulfiqar U. et al.  2019. Lead toxicity in plants: Impacts and remediation. J. Environ. Manage., 15, 109557.