Choroby układu oddechowego są jedną z ważniejszych przyczyn powodujących wysokie straty ekonomiczne w produkcji drobiarskiej. W warunkach terenowych najczęściej obserwuje się infekcje o wielorakiej etiologii, z udziałem wirusów, mykoplazm i innych bakterii, na przebieg których negatywny wpływ mają również czynniki immunosupresyjne oraz niekorzystne warunki środowiskowe. Straty związane z występowaniem zakażeń układu oddechowego związane są zazwyczaj ze zwiększonymi wydatkami poniesionymi na leczenie stad, spadkiem nieśności, zwiększoną śmiertelnością jak również ze zmianami w strukturze skorupy jaj [1–3]. Jednym z patogenów idealnie wpisującym się w ten zakres ponoszonych strat w produkcji drobiarskiej jest Ornithobacterium rhinotracheale (O. rhinotracheale, ORT), która to infekcja może często przybierać postać.

Piśmiennictwo:

iberal, M.H.T.; Castro, H.C. Ornithobacterium Rhinotracheale: An Update Review about an Emerging Poultry Pathogen. Vet. Sci. 2020, 7, doi:10.3390/vetsci7010003.

2. Van Empel, P.C.M.; Hafez, H.M. Ornithobacterium Rhinotracheale: A Review. Avian Pathol. 1999, 28, 217–227, doi:10.1080/03079459994704.

3. Kursa, O.; Pakuła, A.; Tomczyk, G.; Paśko, S.; Sawicka, A. Eggshell Apex Abnormalities Caused by Two Different Mycoplasma Synoviae Genotypes and Evaluation of Eggshell Anomalies by Full-Field Optical Coherence Tomography. BMC Vet. Res. 2019, 15, 1–8, doi:10.1186/s12917-018-1758-8.

4. van Beek, P.N.; van Empel, P.C.; van den Bosch, G.; Storm, P.K.; Bongers, J.H.; du Preez, J.H. Respiratory Problems, Growth Retardation and Arthritis in Turkeys and Broilers Caused by a Pasteurella-like Organism: Ornithobacterium Rhinotracheale or “Taxon 28.” Tijdschr. Diergeneeskd. 1994, 119, 99–101.

5. Van Veen, L. Ornithobacterium Rhinotracheale Infections in Poultry. Tijdschr. Diergeneeskd. 2000, 125, 113–116.

6. Hinz, K.H.; Blome, C.; Ryll, M. Acute Exudative Pneumonia and Airsacculitis Associated with Ornithobacterium Rhinotracheale in Turkeys. Vet. Rec. 1994, 135, 233–234, doi:10.1136/vr.135.10.233.

7. Charlton, B.R.; Channing-Santiago, S.E.; Bickford, A.A.; Cardona, C.J.; Chin, R.P.; Cooper, G.L.; Droual, R.; Jeffrey, J.S.; Meteyer, C.U.; Shivaprasad, H.L. Preliminary Characterization of a Pleomorphic Gram-Negative Rod Associated with Avian Respiratory Disease. J. Vet. Diagn. Invest. 1993, 5, 47–51, doi:10.1177/104063879300500111.

8. Vandamme, P.; Segers, P.; Vancanneyt, M.; Van Hove, K.; Mutters, R.; Hommez, J.; Dewhirst, F.; Paster, B.; Kersters, K.; Falsen, E.; et al. Ornithobacterium Rhinotracheale Gen. Nov., Sp. Nov., Isolated from the Avian Respiratory Tract. Int. J. Syst. Bacteriol. 1994, 44, 24–37, doi:10.1099/00207713-44-1-24.

9. Ha, H.J.; Christensen, N.; Humphrey, S.; Haydon, T.; Bernardi, G.; Rawdon, T. The First Detection of Ornithobacterium Rhinotracheale in New Zealand. Avian Dis. 2016, 60, 856–859, doi:10.1637/11457-062116-Case.

10. Kursa, O.; Tomczyk, G.; Sawicka-Durkalec, A. Occurrence of Ornithobacterium Rhinotracheale in Polish Turkey Flocks. 2022, 77–84, doi:10.2478/jvetres-2022-0014.

11. Szabó, R.; Wehmann, E.; Makrai, L.; Nemes, C.; Gyuris, É.; Thuma, Á.; Magyar, T. Characterization of Ornithobacterium Rhinotracheale Field Isolates from Hungary. Avian Pathol. 2017, 46, 506–514, doi:10.1080/03079457.2017.1321104.

12. Hauck, R.; Chin, R.P.; Shivaprasad, H.L. Retrospective Study on the Isolation of Ornithobacterium Rhinotracheale from Chickens and Turkeys in Central California: 294 Cases (2000-12). Avian Dis. 2015, 59, 130–137, doi:10.1637/10935-091114-RegR.

13. Sprenger, S.J.; Back, A.; Shaw, D.P.; Nagaraja, K. V.; Roepke, D.C.; Halvorson, D.A. Ornithobacterium Rhinotracheale Infection in Turkeys: Experimental Reproduction of the Disease. Avian Dis. 1998, doi:10.2307/1592588.

14. El-Sukhon, S.N.; Musa, A.; Al-Attar, M. Studies on the Bacterial Etiology of Airsacculitis of Broilers in Northern and Middle Jordan with Special Reference to Escherichia Coli, Ornithobacterium Rhinotracheale, and Bordetella Avium. Avian Dis. 2002, 46, 605–612, doi:10.1637/0005-2086(2002)046[0605: SOTBEO]2.0.CO;2.

15. Glisson, J.R. Bacterial Respiratory Diseases of Poultry. Poult. Sci. 1998, 77, 1139–1142, doi:10.1093/ps/77.8.1139.

16. Kursa, O.; Tomczyk, G.; Sawicka-Durkalec, A.; Giza, A.; Słomiany-Szwarc, M. Bacterial Communities of the Upper Respiratory Tract of Turkeys. Sci. Rep. 2021, 11, doi:10.1038/s41598-021-81984-0.

17. Morales-Erasto, V.; Falconi-Agapito, F.; Luna-Galaz, G.A.; Saravia, L.E.; Montalvan-Avalos, A.; Soriano-Vargas, E.; Fernández-Díaz, M. Coinfection of Avibacterium Paragallinarum and Ornithobacterium Rhinotracheale in Chickens from Peru. Avian Dis. 2016, 60, 75–78, doi:10.1637/11265-082015-ResNote.1.

18. Abdelwhab, E.M.; Lüschow, D.; Hafez, H.M. Development of Real-Time Polymerase Chain Reaction Assay for Detection of Ornithobacterium Rhinotracheale in Poultry. Avian Dis 2013, 57, 663–666, doi:10.1637/10517-022213-ResNoteR.

19. Canal, C.W.; Leão, J.A.; Rocha, S.L.S.; Macagnan, M.; Lima-Rosa, C.A.V.; Oliveira, S.D.; Back, A. Isolation and Characterization of Ornithobacterium Rhinotracheale from Chickens in Brazil. Res. Vet. Sci. 2005, 78, 225–230, doi: 10.1016/j.rvsc.2004.10.003.

20. Devriese, L.A.; Hommez, J.; Vandamme, P.; Kersters, K.; Haesebrouck, F. In Vitro Antibiotic Sensitivity of Ornithobacterium Rhinotracheale Strains from Poultry and Wild Birds. Vet. Rec. 1995, 137, 435–436, doi:10.1136/vr.137.17.435.

21. Devriese, L.A.; De Herdt, P.; Haesebrouck, F. Antibiotic Sensitivity and Resistance in Ornithobacterium Rhinotracheale Strains from Belgian Broiler Chickens. Avian Pathol. 2001, 30, 197–200, doi:10.1080/03079450120054596.

22. Abd El-Ghany, W.A. An Updated Comprehensive Review on Ornithobacteriosis: A Worldwide Emerging Avian Respiratory Disease. Open Vet. J. 2021, 11, 555–568, doi:10.5455/OVJ. 2021.v11.i4.5.