Czy jest udomowienie i jego etapy

Zarówno biolodzy jak i zootechnicy zgadzają się, że zwierzęta udomowione różnią się od swoich dzikich przodków. Intuicyjnie jesteśmy w stanie określić zarówno czym jest proces udomowienia oraz jakich gatunków dotyczy, w rzeczywistości jednak zawiera w sobie wiele zagadnień i niuansów, które nie są dobrze zbadane. Przykładowo, trudno jest jednoznacznie wyznaczyć moment, kiedy możemy uznać gatunek za udomowiony, zwłaszcza na początku tego procesu. Jaki musi być minimalny poziom zmian u form udomowionych, czy dla wszystkich gatunków jest podobny i jakie mechanizmy stoją u podstaw tych zmian? Niektóre zmiany są wynikiem selekcji prowadzonej przez człowieka (np. wzrost nieśności i wyeliminowanie jej sezonowości, zwiększenie rozmiarów ciała, zmiana zachowania, w tym zmniejszenie płochliwości i reaktywności), podczas gdy inne wydają się być efektem ubocznym (jak na przykład zmniejszenie wielkości mózgu (Mehlhorn i Rehkämper, 2013), czy zmiany morfologiczne, które najlepiej zostały opisane na przykładzie lisów (Trut i in., 2009).

Piśmiennictwo:

1.           Basheer, A., C. S. Haley, A. Law, D. Windsor, D. Morrice, R. Talbot, P. W. Wilson, P. J. Sharp i I. C. Dunn. 2015. Genetic loci inherited from hens lacking maternal behaviour both inhibit and paradoxically promote this behaviour. Genet Sel Evol 47:100.

2.           Berthouly, C., G. Leroy, T. N. Van, H. H. Thanh, B. Bed’Hom, B. T. Nguyen, C. Vu Chi, F. Monicat, M. Tixier-Boichard, E. Verrier, J.-C. Maillard i X. Rognon. 2009. Genetic analysis of local Vietnamese chickens provides evidence of gene flow from wild to domestic populations. BMC Genet 10:1.

3.           Decrock, F., R. Groscolas, R. J. McCartney i B. K. Speake. 2001. Transfer of n–3 and n–6 polyunsaturated fatty acids from yolk to embryo during development of the king penguin. American Journal of Physiology-Regulatory, Integrative and Comparative Physiology 280:R843–R853.

4.           Delany, M. E. 2004. Genetic variants for chick biology research: from breeds to mutants. Mechanisms of Development 121:1169–1177.

5.           Granevitze, Z., J. Hillel, G. H. Chen, N. T. K. Cuc, M. Feldman, H. Eding i S. Weigend. 2007. Genetic diversity within chicken populations from different continents and management histories: Genetic diversity within chicken populations. Animal Genetics 38:576–583.

6.           Jensen, P. 2006. Domestication—From behaviour to genes and back again. Applied Animal Behaviour Science 97:3–15.

7.           Kawahara, T. 1972. Genetic changes occurring in wild quails due to “natural selection” under domestication. Ann. Rep. Natl. Inst. Genet. Jpn. 22.

8.           Kerje, S., Ö. Carlborg, L. Jacobsson, K. Schütz, C. Hartmann, P. Jensen i L. Andersson. 2003. The twofold difference in adult size between the red junglefowl and White Leghorn chickens is largely explained by a limited number of QTLs: QTL mapping using a divergent chicken intercross. Animal Genetics 34:264–274.

9.           Kozák, J. 2019. Variations of geese under domestication. World’s Poultry Science Journal 75:247–260.

10.         Lindgren, I. i J. Altimiras. 2011. Sensitivity of organ growth to chronically low oxygen levels during incubation in Red Junglefowl and domesticated chicken breeds. Poultry Science 90:126–135.

11.         Mehlhorn, J. i G. Rehkämper. 2013. Some Remarks on Bird’s Brain and Behavior under the Constraints of Domestication. ISRN Evolutionary Biology 2013:1–11.

12.         Mohan, J., S. K. Sharma, G. Kolluri i K. Dhama. 2018. History of artificial insemination in poultry, its components and significance. World’s Poultry Science Journal 74:475–488.

13.         Núñez-León, D., G. A. Cordero, X. Schlindwein, P. Jensen, E. Stoeckli, M. R. Sánchez-Villagra i I. Werneburg. 2021. Shifts in growth, but not differentiation, foreshadow the formation of exaggerated forms under chicken domestication. Proc. R. Soc. B. 288:20210392.

14.         Richardson, M. K. 1995. Heterochrony and the Phylotypic Period. Developmental Biology 172:412–421.

15.         Siegel, P. B. 2014. Evolution of the Modern Broiler and Feed Efficiency. Annu. Rev. Anim. Biosci. 2:375–385.

16.         Speake, B. K., F. Decrock, P. F. Surai i R. Groscolas. 1999a. Fatty acid composition of the adipose tissue and yolk lipids of a bird with a marine-based diet, the emperor penguin (Aptenodytes forsteri). Lipids 34:283–290.

17.         Speake, B. K., P. F. Surai i G. R. Bortolotti. 2002. Fatty acid profiles of yolk lipids of five species of wild ducks (Anatidae) differing in dietary preference. Journal of Zoology 257:533–538.

18.         Speake, B. K., P. F. Surai, R. C. Noble, J. V. Beer i N. A. R. Wood. 1999b. Differences in egg lipid and antioxidant composition between wild and captive pheasants and geese. Comparative Biochemistry and Physiology Part B: Biochemistry and Molecular Biology 124:101–107.

19.         Starck, J. M. 1993. Evolution of Avian Ontogenies.Pages 275–366 in Current Ornithology. Power, D.M., ed. Springer US, Boston, MA.

20.         Tixier-Boichard, M., B. Bed’hom i X. Rognon. 2011. Chicken domestication: From archeology to genomics. Comptes Rendus Biologies 334:197–204.

21.         Trut, L., I. Oskina i A. Kharlamova. 2009. Animal evolution during domestication: the domesticated fox as a model. BioEssays 31:349–360.

22.         Xiang, H., J. Gao, B. Yu, H. Zhou, D. Cai, Y. Zhang, X. Chen, X. Wang, M. Hofreiter i X. Zhao. 2014. Early Holocene chicken domestication in northern China. Proc Natl Acad Sci USA 111:17564–17569.