Termoregulacja zarodka ptaków. Pomiary temperatury skorupy jaj
Marcin W. Lis
Katedra Hodowli Drobiu, Zwierząt Futerkowych i Zoohigieny. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków e-mail: rzlis@cyf-kr.edu.pl,
Ptaki obok ssaków, zalicza się do tzw. „zwierząt homeotermicznych”. Terminem tym określa organizmy zdolne do utrzymania temperatury wewnętrznej ciała na stałym poziomie niezależnie od wahań parametrów termicznych środowiska. Wymaga to od organizmu utrzymania odpowiednio wysokiego metabolizmu przy równoczesnej zdolności regulacji produkcji ciepła (endotermii), pozwala jednak na optymalizację tempa przemian enzymatycznych. W przypadku zwierząt stałocieplnych zakłócenie homeostazy termicznej ustroju zaburza jego gospodarkę hormonalną i metaboliczną. Główną rolę w neurohormonalnym układzie termoregulacyjnym pełni oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (ang. hypothalamo-pituitary-adrenal axis, HPA), rdzeń kręgowy oraz termoreceptory (Baarandse i in 2007).
Literatura
1. Augustyn J, Lis M.W., Lisowska-Lis A., Tomża , Byrski W. (2006) The test of thermography application to monitoring of changes in eggshells temperature during incubation. Proceedings of XXXIV ESNA Annual Meeting. Iasi. Romania, 173-178.
2. Augustyn J., Lis M.W, Torbus K., Lisowska-Lis A., Tomża K., Niedziółka J.W. (2008) Changes of Eggshell temperature during short-time egg cooling as indicator of chick embryo development. Book of Abstracts of XXXVIII ESNA Annual Meeting Kraków-Poland, 27-31 August 2008, 51.
3. Baarendse P.J.J., Kemp B., Van Den Brand (2006) Early-age housing temperature affects subsequent broiler chicken performance. Br.Poult. Sci., 47:125-130
4. Bielańska-Osuchowska Z.: Embriologia., wyd. III, PWRiL, Warszawa, 1993.
5. Bobek S. (1988) Wykłady z fizjologii zwierząt domowych. Skrypty dla szkół wyższych. AR Kraków.
6. Borzemska W., Janowski T. (1984) Zoohigieniczne i biologiczne podstawy inkubacji jaj kurzych. Med. Wet. 40, 603-607.
7. Borzemska W., Niedziółka J. (1999) Ukryte wady piskląt. Now. Wet., 13: 14-17
8. Borzemska W.B (2004) Patologia legów i okresu około lęgowego. w Mazurkiewicz M (red) Choroby drobiu. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. ss. 69-124
9. Borzemska W.B. (1978) Vademecum chorób drobiu. Rozdział 1.A. Błędy techniczne inkubacji. PWiRL Warszawa, ss. 10-18
10. Chudoba-Drozdowska B., Rojkowski A., Kozłowska K. (2002) Termoregulacja u kur w podwyższonej temperaturze otoczenia Med. Wet., 58: 56-60.
11. Deeming D. C., Ferguson M. W. J. (2004) Physiological effects of incubation temperature on embryonic development in reptiles and birds. w Deeming C.D., Ferguson M.W. (red) Egg incubation: its effects on embryonic development in birds and reptiles, Cambridge Univerity Press. 2004. 285-304
12. Dobrzański Z, Bednarczyk M. (1984), Temperatura radiacyjna i ubytki masy jaj indyczych w czasie legu. Med. Wet. 44: 693-695.
13. Elibol O., Brake J. (2008) Effect of egg weight and position relative to incubator fan on broiler hatchability and chick quality. Poultry Sci. 87: 1913-1918.
14. Ernst R. A., Weathers W. W., Smith J. (1984) Effects of heat stress on day-old broiler chicks. Poult. Sci., 63: 1719-1721.
15. Freire R., Van Dort S., Rogers L.J. (2006) Pre- and post-hatching effects of corticosterone treatment on behaviour of the domestic chick Horm. Behav., 49:157-165.
16. French N.A. (1997) Modeling incubation temperature: the effects of incubator design, embryonic development, and egg size. Poult Sci 76:124-133.
17. Hamidu J.A. Fasenko G.M., Feddes J.J.R. O’Dea E.E., Ouellette C.A. Wineland M.J. Christensen V.J. (2007) The effect of broiler breeders genetic strain and parent flock age on eggshell conductance and embryonic metabolism. Poultry Sci. 86: 2420-2432.
18. Hill D. (2000) Embryo temperature in multi-stage incubation. Avian and Poultry Reviews. 8: 168.
19. Hulet R.M., Gladys G., Meijerhof R., El-Shickh T. (2007) Influence of egg shell embryonic incubation temperature and broiler breeder flock age on posthatch growth performance and carcass characteristics. Poultry Sci. 86: 408-412.
20. Janowski T., Borzemska W., Niedziółka J., Jamiałkowska G., Breik A.M., Herbut. E.(1984). Wpływ mikroklimatu w aparacie Reform-Poldrob na przebieg lęgu jaj kurzych., Med. Wet. 40: 115-119
21. Janke O., Tzschentke B., Boerjan M. (2004) Comperative investigation of heat production and body temperature in embryos of modern chicken breeds. Avian and Poultry Biology Reviews. 15: 191-196.
22. Joseph N. S, Lourens A, Moran E. T. Jr. (2006) The effects of suboptimal eggshell temperature during incubation on broiler chick quality, live performance, and further processing yield. Poult Sci. 85: 932-938.
23. Kalliecharan R., Hall B.K. (1976) A development study of the levels of progesterone, corticosterone, cortisol, and cortisone in the adrenal glands of embryonic chicks. Gen. Comp. Endocrinol. 30: 404-409.
24. Leksisompong N., Romero-Sanchez H., Plumstead P.W., Brannan K.E. Yahav S. Brake J. (2009) Broiler inkubation. 2. Interaction of incubation and brooding temperatures on broiler chick feed consumption and growth. Poult Sci. 88: 1321-1329.
25. Lis M., Augustyn J., Lisowska-Lis A. Niedziółka J.W. (2011) Próba zastosowania termografii do monitorowania rozwoju termoregulacji zarodków kurzych (Gallus gallus). Pomiary-Automatyka-Kontrola, 57: 1153-1157.
26. Lourens A, Van den Brand H, Meijerhof R, Kemp B. (2005) Effect of eggshell temperature during incubation on embryo development, hatchability, and posthatch development. Poult Sci. 84: 914-920.
27. Lourens A., Molenaar R, Van den Brand H., Heetkamp M. J. W., Meijerhof R., Kemp B. (2006) Effect of egg size on heat production and the transition of energy from egg to hatchling. Poult Sci. 85: 770-776.
28. Lourens A., Van der Brand H., Heetkamp M.J.W., Meijerhof R., Kemp B. (2007) Effect of eggshell temperature and oxygen concentration on embryo growth and metabolism during incubation. Poult Sci. 86: 2194-2199.
29. McNabb F.M.A. (1989) Thyroid function in embryonic and early posthatch chicken and quail. Poultry Sci. 68;990-998
30. Meijerhof, R., Van Beek G. 1993. Mathematical modeling of temperature and moisture loss of hatching eggs. J. Theor.Biol. 165: 27–41.
31. Molenaar R. Meijerhof R., Kemp B., Hulet R., Van drn Brand H. High eggshell temperatures: A mater of life and death importance? Avian Biol Res. 2:252-253.
32. Molenaar R., Reijrink I.A.M. Meijerhof R., Van den Brand H. (2010) Meeting Embryonic Requirements of broilers throught Incubation: A reciew. Brazilian J. Poultry Sci. 12:137-148.
33. Nichelmann M., Tzschentke B. (2002) Onthogeny of thermoregulation in precocial birds. Comp. Bioch. Phys. 131:751-763
34. Nichelmann M., Tzschentke B. (2003) Efficiency of thermoregulatory control elements in precocial poultry embryos. Avian and Poultry Biology Reviews. 14:252-253
35. Niedziółka J. (1991) Badania nad wpływem mikroklimatu komór klujnikowych na jakością piskląt kurzych lężonych w aparatach halowych. Zesz. Nauk. AR Kraków. Rozp. Hab. 161.
36. O’Dea E.E., Fasenko G.M. Feddes J.J.R., Robinson F.E., Segura J.C., Ouellette C.A. Van Middelkoop J.H. (2004) Investigating the eggshell conductance and embryonic metabolism of modern and unselected domestic avian genetic strains at two flock ages. Poultry Sci. 83: 2059-2070.
37. Pawlak K., Wojtysiak D (2004) Effects of temperature of incubation on chick embryo heart. Ann. Anim. Sci. Suppl., 1, 235-238.
38. Peebles E.D., Brake J., Gildersleeve R.P. (1987) Effect of eggshell cuticule removal and incubation humidity on embryonic development and hatchability of broilers. Poultry Sci. 66; 834-840.
39. Pierzchała-Koziec K., Bobek S. (1998) Wydzielanie wewnętrzne. w Krzymowski T. (red) Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa, ss. 143-200.
40. Piestun Y., Shinder D., Ruzal M., Halevy O., Brake J., Yahav S. (2008) The effect of thermal manipulation during thr development of the thyroid and adrenal axes on in-hatch and post-hatch thermoregulation. J.Therm. Biol. 33:413-418.
41. Rogers L.J. (1995) Development of the brain and behaviour before hatching. w:The development of brain and behaviour in the chicken. CAB International, Wallingford, UK.
42. Romanoff A.L , Romanoff A.J. (1972) Pathogenesi of the avian embryo. IV. Atmospheric changes. Wiley-Interscience. ss 35-107.
43. Romijin, C., and Lokhorst W. (1960) Foetal heat production in the fowl. J. Physiol. 150: 239-249.
44. Schmidt-Nilsen K (1997) Fizjologia Zwierząt. Adaptacja do środowiska. Część Trzecia : Temperatura s 267. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1997.
45. Sechman A., Niedziólka J., Lis M., Rząsa J. (2006) Changes in thyroid hormone levels in chicken embryos exposed to extremely low frequency electromagnetic field. Arch Geflügelk 70: 41-47.
46. Sokołowicz Z. (2005) Hipertermia w odchowie kurcząt brojlerów Rocz. Nauk. Zoot. Rozprawy Habilitacyjne. 20. ss. 84
47. Studziński T (1998) Termoregulacja. w Krzymowski T. (red) Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa, 461-511.
48. Suarez ME, Wilson HR, McPherson BN, Mather FB, Wilcox CJ. (1996) Low temperature effects on embryonic development and hatch time. Poult Sci. 75:924-932
49. Tazawa H., Rahn H. (1986) Tolerance of chick embryos to low temperature In reference to the heart rate. Comp. Boichem Physiol.85A, 531-534
50. Tazawa H., Wakayama H., Turner J.S., Paganelli C.V. (1988) Mathabolic compensation for gradual cooling in developing chick embryos. Comp. Boichem Physiol.89A, 125-129.
51. Tona K., Onagbesan O., De Ketelaere B., Decuypere E., Bruggeman V. (2004) Effect of age of the broiler breeders and egg storage on hatchability, chick quality, chick weight, and chick posthatch growth to forty-two days. J. Appl. Poultry Research, 13:10-18.
52. Turner J.S. (2004) The thermal energetics of incubated bird eggs. in Deeming C.D., Ferguson M.W. (ed) Egg incubation: its effects on embryonic development in birds and reptiles, Cambridge University Press. 2004. 117-145.
53. Tzschentke B., Rumpf M. Embryonic development of endothermy. Resp. Physiol Neurol. 178: 97-107.
54. Tzschenke B. 2007, Attainment of thermoregulation as aspected by environmental factors. Poultry Sci, 86: 1025-1036.
55. Van Brecht A, Hens H, Lemaire JL, Aerts JM, Degraeve P, Berckmans D. (2005) Quantification of the heat exchange of chicken eggs. Poult Sci. 84:353-361.
56. Vleck C. M., Hoyt D.F. (2004) Metabolism and energetics of reptilian and avian embryos. w Deeming C.D., Ferguson M.W. (red) Egg incubation: its effects on embryonic development in birds and reptiles, Cambridge Univerity Press. 2004. 285-304
57. Yahav S., Sasson Rath R., Shinder D. (2004) The effect of thermal manipulations during embryogenesis of broiler chicks (Gallus domesticus) on hatchability, body weight and thermoregulation after hatch. J. Thermal Biol. 29:245-250
58. Yahav S., Tzschentke B. (2006) Perinatal thermal manipulation in poultry, does it cause long-lasting thermoregulatory memory? Proc.EPC, Veryna, Italy. WPSA, Italin Branch, Verona, 1- 6.
59. Yassin H., Velthuis A.G.J. Boerjan M., Van Riel J., Huirne R.B.M. Field study on broiler eggs hatchability. Poultry Sci. 87: 2408-2417.
60. Zulkifli I., Dunnington A., Gross W.B., Siegiel P.B. (1994) Inhibition of adrenal steroidogenesis, food restriction and acclimation to high ambient temperatures in chickens. Br. Poult Sci 35: 417-426.
Partnerzy
