Wpływ stresu przedubojowego na jakość tuszki kurcząt brojlerów


Mgr inż. Łukasz Chorąży


Współczesne linie drobiu wyspecjalizowane i ukierunkowane na wysoką produkcyjność stały się bardzo wymagające i jednocześnie bardzo wrażliwe na zmiany w zakresie warunków bytowania, żywienia, obsługi czy transportu. Dlatego wszelkie odchylenia od norm mogą być przyczyną stresu u ptaków, który ujemnie wpływa na wyniki produkcyjne i jakość uzyskiwanego surowca.
Stres powstaje w różnych okresach życia i okolicznościach związanych z odchowem oraz transportem zwierząt. Jest zjawiskiem nieodłącznie związanym z produkcją kurcząt brojlerów, dlatego czynniki stresowe działające w środowisku, w którym przebywają zwierzęta, można podzielić na: fizyczne: związane z transportem, zmianami temperatury oraz zabiegami weterynaryjnymi; chemiczne: wszelkie środki, które przyjęte przez organizm w dużych dawkach powodują zatrucia czy choroby np. zatrucia pokarmowe, przekroczenie w brojlerni dopuszczalnych stężeń gazów szkodliwych (amoniak, siarkowodór); biologiczne związane głównie z nieprawidłowym żywieniem oraz czynniki psychiczne związane z nadmiernym pobudzeniem zwierząt (Słowiński i Król 1999, Saba i in. 2000).
Literatura:
Barbut S. 1998. Estimating the magnitude of the PSE problem in poultry. J. Muscle Foods, 9: 35-49.
Bedanova I., Voslarova E., Vecerek V., Pistekova V., Chloupek P. 2006. Effects of reduction in floor space during crating on hematological indices in broilers. Berl. Munch. Tierarztl. Wochenschr., 119: 17-21.
Broom D.M. 1990. Effects of handling and transport on laying hens. World Poultry Sci. J., 46(1): 48-50.
Debut M., Berri C., Arnould C., Guémené D., Sante-Lhoutellier V., Sellier N., Baéza E., Jehl N., Jego Y., Beaumont C., Le Bihan-Duval E. 2005. Behavioural and physiological responses of three chickens breeds to pre-slaughter shackling and acute heat stress. Brit. Poultry Sci., 46(5): 527-535.
Elrom K. 2001. Handling and transportation of broilers welfare, stress, fear and meat quality. Part VI: The consequences of handling and transportation of chickens (Gallus gallus domesticus). Is. J. Vet. Med., 56 (2): 41-44.
Fletcher D.L. 2002. Poultry meat quality. World Poultry Sci. J., 58(2): 131-145.
Kania B.F., Matczuk J., Cieciera M. 2001. Neurofarmakologiczne podstawy łagodzenia stresu. Med. Wet., 57(10): 719-722.
Kannan G., Heath J. L., Webeck C. J. Souza M. C. P., Howe J. L., Mench J. A. 1997. Effects of crating and transport on stress and meat quality charecteristics in broilers. Poult. Sci., 76: 523-529.
Kijowski J., Frankowska A. 1999. Głodzenie przedubojowe drobiu. Pol. Drob., 10: 11-14.
Kijowski J., Frankowska H. 2000a. Standardy klasyfikacji jakościowej tuszek kurcząt brojlerów. Pol. Drob., 1: 28-30.
Kijowski J., Frankowska H. 2000b. Standardy klasyfikacji jakościowej tuszek kurcząt brojlerów. Pol. Drob., 2: 20-21.
Lacy M.P., Czarick M. 1998. Mechanical harvesting of broilers. Poult. Sci. 77(12): 1794-1797.
Lesiów T., Kijowski J. 2003. Impact of PSE and DFD meat on poultry processing – a review. Pol. J. Food Nutr. Sci. Vol 12/53 (2): 3-8.
Maciołek H., Nowak M. 2006. Niektóre poubojowe wady mięsa drobiowego z uwzględnieniem PSE i DFD. Hod. Drob., 5: 22-24.
Mallia J. G., Hunter B., Vaillancourt J. P., Irwin R., Muckle C. A., Martin S. W., McEwen S. A. 2000. Bacteriological and histological profile of turkeys condemned for cyanosis. Poult. Sci., 79: 1194-1199.
Mazanowski A. 2004. System odchowu kurcząt rzeźnych, cz. II. Pol. Drob., 5: 12-15.
Mengert U., Fehlhaber K. 1996. Investigations of the influence of premortal stress on the endogenic microbial contamination in broiler carcasses. Berl. Munch. Tierarztl. Wochenschr., 109: 28-31.
Mitchell K.W., Kettlewell P.J., Maxwell M.H. 1992Indicators of physiological stress in broiler chickens during road transportation. Anim. Welfare, 1(2): 91-103.
Mitchell M.A., Kettlewell P.J. 1993. Catching and transport of broiler chickens. Proc. 4th European Symposium on Poultry Welfare. Universities Federation for Animal Welfare, Potters Bar, UK, pp. 219-229.
Mitchell M. A., Kettlewell P. J. 1994. Road transportation of broiler – chickens – induction of physiological stress. World’s Poult. Sci. J., 50: 57-59.
Mitchell M.A., Kettlewell P.J. 1998. Physiological stress and welfare of broiler chickens in transit: solutions not problems. Poult. Sci., 77(12): 1803-1814.
Niewiarowicz A. 1978. Meat anomalies in broile. Poultry International, 17 (1): 50-52.
Owens C. M., Hirschler E. M., McKee S. R., Martinez-Dawson R., Sams A. R. 2000. The characterization and incidence of pale, soft, exudative turkey meat in commercial plant. Poult. Sci., 79: 553-558.
Owens C. M., Sams A. R. 2000. The influence of transportation on turkey meat quality. Poult. Sci., 79: 1204-1207.
Pijarska I., Czech A., Malec H., Tymczyna L. 2006. Wpływ transportu drogowego piskląt na wskaźniki biochemiczne krwi oraz wyniki produkcyjne brojlerów. Med. Wet., 62 (4): 408-410.
Pipová M., Cabadaj R., Nagy J. 1995. Hygiene of poultry, eggs, fish and game. The University of Veterinary Medicine of Kosice, pp. 1-30.
Pośpiech E. 2000. Diagnozowanie odchyleń jakościowych mięsa. Gosp. Mięsna, 4: 68-71.
Rachwał A. 2000. Stres ptaków przyczyną znacznych strat ekonomicznych w produkcji drobiarskiej. Pol. Drob., 8: 30-32.
Randall J.M., Streader W.V., Meehan A.M. 1994. Vibration on poultry transportes. World Poult. Sci. J., 50(1): 64-65.
Saba L., Nowakowicz - Dębek B., Bis-Wencel H. 2000. Ochrona zdrowia zwierząt.Wyd. AR Lublin.
Savenije B., Lambooij E., Gerritzen M.A., Venema K., Korf J. 2002. Effects of feed deprivation and transport on preslaughter blood metabolites, early postmortem muscle metabolites, and meat quality. Poult. Sci., 81(5): 699-708.
Skrabka - Błotnicka T. 1996. Czynniki przedubojowe wpływające na jakość cech technologicznych mięsa i przetworów drobiowych. Mag. Drob., 5: 43-45.
Słowiński M., Król G. 1999. Wpływ odległości fermy od zakładu ubojowego i czasu oczekiwania na ubój na właściwości technologiczne mięsa kurcząt. Mięso i Wędliny, 6: 30-34.
Smolińska T., Korzeniowska M. 2005. Evaluation of the PSE and DFD abnormalities occurrence in chicken meat. XVIIth European Symposium on the Quality of Poultry Meat Doorwerth, Netherlands: 190-193.
Sokołowicz Z., Połtowicz K., Herbut E. 2000. Wpływ przedubojowego stresu termicznego na pH i barwę mięsa kurcząt brojlerów. Rocz. Nauk., z. 6, 371-374.
Sowińska J., Wójcik A. 1999. Ubytki masy ciała oraz uszkodzenia mechaniczne indyków w czasie transportu do rzeźni w okresie letnim i zimowym. Zesz. Nauk. Przegl. Hod., 45: 279-286.
Večerek V., Grbalová S., Voslařová E., Janáčková B., Malena M. 2006. Effects of travel distance and the season: of the year on death rates of broilers transported to poultry processing plants. Poult. Sci., 85, 1881-1884.
Warriss P.D., Pagazaurtundua A., Brown S.N. 2005. Relationship between maximum daily temperature and mortality of broiler chickens during transport and lairage. Brit. Poultry Sci., 46(12): 647-651.
Wilkins L. J., Brown S. N., Phillips A. J., Warriss P. D. 2000. Variation in the colour of broiler breast fillets in the UK. Br. Poult. Sci., 41: 308-312.
Wójcik A. 2003. Czynniki stresogenne w obrocie przedubojowym drobiu rzeźnego. Hod. Drob., 12: 8-11.
Wójcik A. 2007. Wpływ podawania kurczętom brojlerom chromu lub ziół na ograniczenie niekorzystnych skutków obrotu przedubojowego. Rozpr. i Monogr., UWM Olsztyn,125: 1-110.
Wójcik A., Sowińska J., Iwańczuk-Czernik K. 2001. Body weight losses, mechanical damage and meat quality characteristics in slaughter turkeys receiving vitamin-mineral components before preslaughter handling. Pol. J. Food Nutr. Sci. Vol. 10/51, 3 (S): 244-247.
Zaburzycka E. 2002. Postępowanie przedubojowe, a jakość tuszki. Hod. Drob., 11: 22-24.

Wstecz

Partnerzy

Zakup czasopisma