Roztocze piór - mało znane pasożyty ptaków


Prof. dr hab. Jacek Dabert ,UAM Poznań Prof. dr hab. Jan Boczek ,SGGW Warszawa


Oprócz pcheł, wszy, wszołów, kleszczy, rozkruszków ptaszyńca, z ptakami związane są często roztocze piór. Występują na ptakach powszechnie - zarówno dzikich jak i chowanych amatorsko i przy wielkoprzemysłowej produkcji. Ich rola w życiu ptaków jest słabo poznana. Mówi się o ich negatywnym, a nawet pozytywnym oddziaływaniu na ptaki. Ptaki posiadają niezwykle zróżnicowaną faunę pasożytów. Szacuje się, że na obecnie żyjących ptakach występuje nie mniej niż 58 000 gatunków pasożytów zewnętrznych i wewnętrznych. Spośród pasożytów zewnętrznych, które stanowią ok. 10% wszystkich ptasich pasożytów, ważną rolę odgrywają pchły, wszy, a przede wszystkim wszoły (Ryc. 1). Jednak ok. 40% z opisanych gatunków ektopasożytów reprezentowanych jest przez roztocze, które zasiedlają różnorodne siedliska na ciele ptaków i w ich gniazdach. Na ptakach pospolicie występują zarówno kleszcze (np. kleszcz pastwiskowy Ixodes ricinus czy obrzeżek gołębi Argas reflexus), jak i inne roztocze z wielu różnych rodzin (np. ptaszyniec kurzy Dermanyssus gallinae czy też kurzolubki z rodzajuDermatophagoides).
Niemniej najliczniejszą grupą roztoczy związanych z ptakami są tak zwane roztocze piór, które stanowią ponad 80% roztoczy występujących na ciele ptaków. Wszyscy przedstawiciele tej grupy roztoczy występują wyłącznie na ptakach i w żadnym momencie cyklu życiowego nie opuszczają swych żywicieli. Żyją głównie w ptasim upierzeniu, jedynie nieliczne wtórnie przeszły na skórę. Te niezwykłe warunki życia są bardzo silnie odzwierciedlone w ich budowie zewnętrznej i biologii. Ponadto ścisłe związki z gospodarzami wskazują na wspólny przebieg ewolucji ptaków i tych roztoczy.
Jak dotąd obecność roztoczy piór na ptakach hodowlanych, dzikich czy łownych jest niemal niezauważana. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżyć ich różnorodność biologiczną i potencjalną szkodliwość specjalistom zajmującym się hodowlą ptaków użytkowych i ozdobnych. Ponieważ wiedza na temat roztoczy piór jest generalnie znikoma, przedstawiamy także ogólne informacje o tych mikroskopijnych pajęczakach.
 

Wstecz

Partnerzy

Zakup czasopisma