Pomimo szybkiego tempa ostatecznych badań i nowatorskich rozwiązań, nie należy się obawiać niskiej skuteczności szczepionek. Należy pamiętać, że każdy preparat medyczny przed wprowadzeniem do obiegu musi przejść szczegółowe procedury bezpieczeństwa, zarówno pod kątem skuteczności jak i możliwości wystąpienia działań niepożądanych. Dziś świat jest już inny niż nawet kilkanaście lat temu, a każda z firm farmaceutycznych by uniknąć ewentualnych roszczeń odszkodowawczych najpierw dokładnie zbada preparat zanim dopuści go do powszechnego stosowania.
Piśmiennictwo:
1. Domańska-Blicharz K., et al. Koronawirusy – patogeny ważne z punktu widzenia zdrowia zwierząt i ludzi. Życie Weterynaryjne 2020, 95(6), pp.347-358
2. Vijaykrishna D., et al. Evolutionary insights into the ecology of coronaviruses. J. Virol. 2007, 81, pp. 4012- 4020
3. Al Hajjar S., McIntosh K. 2010 The first Influenza pandemic of 21st century. Ann. Saudi Med. 2010, 30, pp. 1-10
4. Huynh J., et al. Evidence supporting a zoonotic origin of human coronavirus strain NL63. Virol.2012, 86, pp. 12816- 12825
5. Masters P.S. The molecular biology of Coronaviruses. Adv. Virus Res.2006, 66, pp. 193-292
6. Cavanagh D. Coronavirus avian infectious bronchitis virus. Vet. Res. 2007, 38, 281-297
7. Hodorowicz W. Infectious Bronchitis – problem wciąż aktualny. Kontrola i skuteczne rozwiązania profilaktyczne, 2021, Życie Weterynaryjne 96(1), pp. 42-50
8. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/
9. https://search.bvsalud.org/global-literature-on-novel-coronavirus-2019-ncov/
10. Gliński Z., Żmuda A. Koronawirusy i koronawirozy człowieka i zwierząt. Życie Weterynaryjne 2020; 95(6), pp. 335-345
11. Van der Hoek. Human Coronaviruses. What do they cause? Antivir. Ther. 2007, 12, pp.651-658
12. Frieman M, et al. SARS coronavirus and innate immunity. Virus Res. 2008; 133; 101-112
13. Forni D., et al.Molecular evolution of human coronavirus genomes. Trend in Microbiology 2017, 25, pp. 35-48
14. Alagaili A.N., et al. Middle East Respiratory Syndrome coronavirus infesction in dromedary camels in Saudi Arabia. MBio 2014, 5, https://mbio.asm.org/content/5/2/e00884-14
15. Li W, et al. Bats are natural reservoirs of SARS-like coronaviruses. Science 2005, 310, pp.676-679
16. Zhang T., et al. Pangolin homology associated with 2019-noV. biorxiv 2020. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.19.950253v1.full
17. Cui J., et al. Origin and evolution of pathogenic coronaviruses. Nat. Rev. Microbiology 2019; 17(3), pp:181-192
18. Domańska-Blicharz, K. 2018. Zakaźne zapalenie oskrzeli kur – ogólnoświatowy problem w przemyśle drobiarskim. Życie Weterynaryjne 93(6). pp 384-387
19. Li-Meng Yan. Unusual features of the SARS-CoV-2 genome suggesting sophisticated laboratory modification rather than natural evolution and delineation of its probable synthetic route. Rule of Law Society & Rule of Law Foundation. NY, USA; team.lmyan@gmail.com
20. Bryner J., The coronavirus was not engineered in a lab. Here's how we know.Live Science, 21.03.2020; https://www.livescience.com/coronavirus-not-human-made-in-lab.html
21. PZH, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, 11.2020. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wstepne-wyniki-3-fazy-badan-klinicznych-szczepionek-przeciw-covid-19/
22. PZH, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, 11.2020. https://szczepienia.pzh.gov.pl/wstepne-wyniki-3-fazy-badan-klinicznych-wektorowej-szczepionki-przeciw-covid-19/
23. Jackwood M. Avian Coronavirus IBV vs. COVID-19. Similarities and Differences. Phibro Academy 2020; https://academy.pahc.com/catalog/info/id:159
24. ECDC News: Facts about COVID-19 vaccines on European Vaccination Information Portal: https://vaccination-info.eu/en/covid-19/covid-19-vaccines
25. PZH, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, 12.2020. http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/index.htm
26. European Centre for Disease Prevention and Control. https://www.ecdc.europa.eu/en/geographical-distribution-2019-ncov-cases
27. Asch D.A., et al. Variation in US Hospital Mortality Rates for Patients Admitted With COVID-19 During the First 6 Months of the Pandemic. Journal of American Medical Assosciation. Dec 2020; https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2774572