Drobiarstwo, a dzikie ptaki – korzyści i zagrożenia
Alicja Matysiak, Piotr Tryjanowski
Wraz z intensyfikacją hodowli zwierząt i zaostrzaniem procedur sanitarnych coraz większą uwagę zaczęto zwracać na związki dzikich zwierząt z hodowlanymi (Dumont i in. 2014). Intensyfikacja rolnictwa doprowadziła do spadku liczebności wielu gatunków ptaków krajobrazu rolniczego (Donald i in. 2001; Newton 2004). Część z nich, jak np. wróbel domowy, preferowała tradycyjne gospodarstwa z wolnożyjacymi kurami, hodowanymi na małą skalę. Dzięki temu wróble miały stały i łatwy dostęp do pokarmu oraz lepsze warunki do zakładania gniazd. Niestety zmiana struktury zabudowań i intensyfikacja produkcji rolnej doprowadziła do znacznego ograniczenia źródeł pokarmu oraz miejsc do gniazdowania (Kosicki i in. 2007). Obecne systemy chowu i hodowli drobiu można podzielić na: intensywne (wielkotowarowy), półintensywne oraz ekstensywne. Najwięcej interakcji między drobiem a dzikimi ptakami zachodzi przy produkcji ekstensywnej, który charakteryzuje się możliwością korzystania z praktycznie nieograniczonych wybiegów. Chów ten jest jednakże najmniej opłacalny ekonomicznie (zazwyczaj zaspokaja tylko własne potrzeby gospodarstwa). Jednak takie trzymanie drobiu zapewnia dzikim ptakom wysokiej jakości źródło pożywienia, jak bogate w energię ziarna zbóż czy inne pasze podawane kurom oraz zwierzętom gospodarskim. Stanowi też łatwy cel dla ptaków i ssaków drapieżnych, gdyż potencjalne ofiary przebywają cały dzień na wybiegu. Podobnie przy chowie półintensywnym, drób ma kontakt z dzikimi ptakami, lecz nie jest on już na tyle swobodny co przy chowie ekstensywnym. Nie zapewnia takiego źródła pokarmu dla ziarnojadów oraz ogranicza ataki drapieżników. Najmniej przyjazny dla dzikiej awifauny jest chów intensywny, który nie tylko ogranicza źródło pokarmu ale też stanowi wiele zagrożeń epidemiologicznych (rozprzestrzenianie chorób, odpady poubojowe, nieodpowiednie gospodarowanie pomiotem).
Literatura:
Anderson T.R., 2006. Biology of the ubiquitous House Sparrow. Oxford: Oxford University Press.
Boere G.C., Galbraith C.A., Stroud D.A., 2006. Waterbirds Around the World. The Stationery Office, Edinburgh, UK.
Boere G.C., Galbraith C.A., Stroud D.A., 2006. Waterbirds Around the World. The Stationery Office, Edinburgh, UK.
Burns T.E., Ribble C., Stephen C., Kelton D., Toews L., Osterhold J., Wheeler H., 2012. Use of observed wild bird activity on poultry farms and a literature review to target species as high priority for avian influenza testing in 2 regions of Canada. The Canadian Veterinary Journal, 53: 158–166.
Chenchouni H., Si Bachir A., AlRashidi M., 2015. Trophic niche and feeding strategy of the White Stork (Ciconia ciconia) during different phases of the breeding season. Avian Biology Research, 8 (1): 1–13.
Donald P.F., Green R.E., Heath M.F., 2001. Agricultural intensification and the collapse of Europe’s farmland bird populations. Proceedings of the Royal Society B, 268: 25–29.
Dumont B., González-García E., Thomas M., Fortun-Lamothe L., Ducrot C., Dourmad J.Y., Tichit M., 2014. Forty research issues for the redesign of animal production systems in the 21st century. Animal, 8: 1382–1393.
Fuller R.J., Gregory R.D., Gibbons D.W., Marchant J.H., Wilson J.D., Baillie S.R., Carter N., 1995. Population declines and range contractions among lowland farmland birds in Britain. Conservation Biology, 9: 1425–1441.
Goldstein G., Flory K.R., Browne B.A., Majid S., Ichida J.M., Burtt E.H., 2004. Bacterial degradation of black and white feathers. Auk, 121: 656–659.
Goszczyński J., 1997. Density and productivity of Common Buzzard Buteo buteo and Goshawk Accipiter gentilis populations in Rogów, Central Poland. Acta Ornithologica, 32: 149–155.
Guillem E.E., Barnes A., 2013. Farmer perceptions of bird conservation and farming management at a catchment level. Land Use Policy, 31: 565–575.
Kosicki J.Z., Sparks T.H., Tryjanowski P., 2007. House sparrows benefit from the conservation of white storks. Naturwissenschaften, 94 (5): 412-415.
Kuntz R.L., Hartel P.G., Rodgers K., Segars W.I., 2004. Presence of Enterococcus faecalis in broiler litter and wild bird feces for bacterial source tracking. Water Research, 38: 3551–3557.
Luttrell M.P., Stallknecht D.E., Kleven S.H., Kavanaugh D.M., Corn J.L., Fischer J.R., 2001. Mycoplasma gallisepticum in house finches (Carpodacus mexicanus) and other wild birds associated with poultry production facilities. Avian Diseases, 45 (2): 321-329.
Mituniewicz T., 2014. Najczęstsze choroby ptaków hodowlanych. Ogólnopolski Informator Drobiarski, 270: 3/2014.
Møller A.P. 1984. On the use of feathers in bird’s nests: predictions and tests. Ornis Scandinavica, 15: 38–42.
Møller A.P., 1991. The effect of feather nest lining on reproduction in the swallow Hirundo rustica. Ornis Scandinavica, 396-400.
Muzaffar S.B., Takekawa J.Y., Prosser D.J., Newman S.H., Xiao X., 2010. Rice production systems and avian influenza: interactions between mixed-farming systems, poultry and wild birds. Waterbirds, 33: 219–230.
Newton I., 2004. The recent declines of farmland bird populations in Britain: an appraisal of causal factors and conservation actions. Ibis, 146: 579–600.
Peralta-Sanchez J.M., Møller A.P., Soler J.J., 2011. Colour composition of nest lining feathers affects hatching success of barn swallows, Hirundo rustica (Passeriformes: Hirundinidae). Biological Journal of the Linnean Society, 102: 67–74.
Sálek M., Havlícek J., Riegert J., Nespor M., Fuchs R., Kipson M., 2015. Winter density and habitat preferences of three declining granivorous farmland birds: The importance of the keeping of poultry and dairy farms. Journal for Nature Conservation, 24: 10–16.
Samorek-Salamonowicz E., Truszczyński M., Kozdruń W., 2005. Ptasia grypa — światowy problem epidemiologiczny. Kosmos, 54: 321–330.
Scherer A.L., Scherer J.M., Petry M.V., Sander M., 2011. Occurrence and interaction of wild birds at poultry houses in southern Brazil. Revista Brasileira de Ornitologia, 19: 74–79.
Si Bachir A., Chenchouni H., Djeddou N., Barbraud C., Céréghino R., Santoul F., 2013. Using self-organizing maps to investigate environmental factors regulating colony size and breeding success of the White Stork (Ciconia ciconia). Journal of Ornithology, 154: 481–489.
Sivanandan V., Halvorson D.A., Laudert E., Senne D.A., Kumar M.C., 1991. Isolation of H13N2 influenza A virus from turkeys and surface water. Avian Diseases, 35: 974-977.
Soler J.J., Martin-Vivaldi M., Peralta-Sanchez J.M., Ruiz Rodriguez M., 2010. Antibiotic-producing bacteria as a possible defence of birds against pathogenic microorganisms. Open Ornithology Journal, 2: 29–36.
Stuart-Fox D., Moussalli A., 2009. Camouflage, communication and thermoregulation: lessons from colour changing organisms. Philosophical Transactions of the Royal Society of
London – Series B - Biological Sciences, 364: 463–470.
Sutherland L.A., Barnes A., McCrum G., Blackstock K., Toma L., 2011. Towards a cross-sectoral analysis of land use decision-making in Scotland. Landscape and Urban Planning, 100: 1–10.
Śmietanka K., Minta Z., 2014. Avian infuenza in Poland. Acta Biochimica Polonica, 61: 453–457.
Śmigielska M., 2010. Zoonozy przenoszone przez ptaki wolno żyjące. Ornis Polonica, 51: 149–162.
Tilman D., Cassman K.G., Matson P.A., Naylor R., Polasky S., 2002. Agricultural sustainability and intensive production practices. Nature, 418: 671–677.
Trawińska B., Polonis A., Tymczyna L., Popiołek-Pyrz M., Bombik T., Saba L., 2006. Bakteriologiczne i parazytologiczne zanieczyszczenie środowiska wokół wielkotowarowej fermy kur reprodukcyjnych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio EE: Zootechnica, 24: 371–376.
Vincent K.E., 2005. Investigating the causes of the decline of the urban house sparrow Passer domesticus population in Britain. Leicester: De Montfort University (Ph.D. thesis).
Wieliczko A., Piasecki T., Dorrestein G.M., Adamski A., Mazurkiewicz M., 2002. Evaluation of the health status of Goshawk chicks (Accipiter gentilis) nesting in Wrocław vicinity. Bulletin of the Veterinary Institute in Pulawy, 47: 247-257.
Wray C., Davies R.H., Evans S.J., 1999. Salmonella infection in poultry: the production environment, p.257. In R. I. Richardson and G. C. Mead (ed.), Poultry meat science. CABI Publishing, Wallingford, Oxford.
Wrzesień R., Budzińska-Wrzesień E., Jarmuł-Pietraszczyk J., Moskwa M., 2010. Ptasia grypa - zagrożenie dla zdrowia człowieka oraz sytuacja epidemiologiczna w Polsce w grudniu 2007 roku. Proceedings of ECOpole, 4: 523–527.
Partnerzy
