Metody ograniczania emisji amoniaku
prof. Zbigniew Dobrzański, dr inż. Sebastian Opaliński Zakład Higieny Zwierząt i Środowiska Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Problematykę „produkcji” amoniaku, jego szkodliwości w środowisku zwierząt (i człowieka) przedstawiono w poprzednim numerze PD. W niniejszym artykule zostaną scharakteryzowane metody ograniczania powstawania i emisji tego toksycznego gazu. Należy dodać, iż nie ma możliwości całkowitej eliminacji tego gazu w środowisku zwierząt, chociażby z uwagi na fakt, iż w optymalnych warunkach z 1g związków azotowych, w tym zawartych w odchodach zwierząt, powstaje 1,21g amoniaku. Istnieje wiele metod ograniczania powstawania i emisji amoniaku z pomieszczeń inwentarskich i ferm hodowlanych. Wśród tych najważniejszych możemy wyróżnić:
- metody żywieniowe,
- metody techniczne,
- metody zoohigieniczne,
- metody technologiczne.
Metody żywieniowe
Metody żywieniowe zaliczane są do metod pośrednich. Ogólnie polegają na optymalizacji składu pasz i sposobu żywienia drobiu pod kątem zmniejszenia wydalania azotu (z odchodami), który jak wiadomo tworzy wiele związków organicznych, ulegających w końcowej fazie przemian biochemicznych rozkładowi do NH3. Ograniczenie wydalania azotu jest możliwe głównie poprzez:
- obniżenie poziomu białka ogólnego w mieszankach,
- optymalizację stosunku białka i aminokwasów do energii,
- poprawę jakości białka (dobór komponentów mieszanek, tzw. białko idealne),
- stosowanie dodatku czystych aminokwasów (uzupełnianie niedoborów).
- preparowanie pasz (poprawa strawności i higieny pasz),
- stosowanie dodatków paszowych (enzymy paszowe, probiotyki, biopreparaty).
Redukcja wydalania azotu przez drób jest wprawdzie możliwa, lecz w ograniczonym zakresie. Wynika to z faktu, iż w obowiązujących normach żywienia zwierząt ściśle określone są w dawkach pokarmowych zawartości białka, energii, włókna, aminokwasów i mikroelementów (Jamroz, 2001). Zmniejszenie wydalania azotu jest możliwe jedynie poprzez obniżenie jego zawartości w paszy. Prowadzić to jednak może do obniżenia produkcyjności, szczególnie, gdy ograniczy się w dawce pokarmowej zawartości N więcej niż o 10% w porównaniu z normami żywienia drobiu. Gawęcka (1996) obniżyła zawartość białka w diecie kur o 2,7% i wprowadziła metioninę w ilości 150 g/t mieszanki, spowodowało to obniżenie zawartości azotu w suchej masie pomiotu z 6,07 do 5,12%.
